سازوکار تجارت بینالمللی با تقویت تولیدات داخلی از دیدگاه فعال اقتصادی درگفتگو با «شروع» تحلیل می شود؛
تجارت خارجی و ارتباط آن با رشد اقتصادی ، یکی از موضوعات بحث برانگیز به ویژه در انتخاب استراتژی های توسعه در کشورهای درحال توسعه است و هنوز بین اقتصاددانان برای این موضوع که چگونه سیاست های تجاری و نرخ رشد اقتصادی می توانند ارتباط داشته باشند، توافق وجود ندارد.

به گزارش
شروع آنلاین در نظریه های جدید و الگوهای رشد درونزا، نشان داده شده که تجارت بین الملل، نرخ رشد اقتصاد را از طریق دسترسی به بازارهای خارجی، تکنولوژی و منابع تحت تاثیر قرار می دهد تأثیرگذاری توسعه مالی بر رشد اقتصادی یکی از مهمترین کانالهای موجود در موضوعات اقتصادی است که بحثها و جنجالهای زیادی را به خود اختصاص داده است. برخی از اقتصاددانان معتقدند که توسعه مالی از طریق افزایش سطح پسانداز و افزایش سطح سرمایهگذاری میتواند زمینه مناسب رشد اقتصادی را فراهم کند و گروهی نیز، به انتقال توسعه مالی بر رشد اقتصادی از طریق تأثیرات آن بر تخصیص منابع و کارایی سرمایه تأکید دارند.در همین رابطه نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران توجه تولیدکنندگان به سرمایهگذاری در بازارهای بینالمللی و جذب سرمایههای خارجی به ایران با توجه به امکان لغو تحریمها در آینده نزدیک را به عنوان یک اولویت، مطرح و بر اهمیت تدوین مکانیزم تجارت بر پایه تولید واقعی، تاکید کرد.آرش نجفی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران اقدام سریع تولیدکنندگان برای ورود به بازارهای هدف از طریق سرمایه گذاری و ترغیب سرمایه گذاران خارجی به حضور در بازار ایران را راهی برای مقابله با اتفاقاتی نظیر تحریم علیه ایران دانست و تصریح کرد: اگر روند سرمایهگذاری در ایران شکل بگیرد، شرکای ما در دیگر کشورها حامی ما میشوند و دیگر بازیهای سیاسی جهانی قادر نیست، اقتصاد و تولید ایران را زمینگیر کند.نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران با اشاره به امکان لغو تحریمها و یا کاهش فشارهای ناشی از تحریم بر ضرورت توجه به اصل سرمایهگذاری و انتقال تکنولوژی تولید به کشور تاکید کرد و گفت: برای اینکه مجدد درگیر تحریمها و بازیهای سیاسی در سطح جهانی نشویم باید روی سرمایهگذاری خارجی برنهریزی ویژهای کنیم.این فعال اقتصادی رسیدن به درک جدی از اقتصاد، درک کلان از تولید و تجارت بینالملل را ضروری خواند و از فعالان اقتصادی و تصمیمگیران دولتی خواست تا تعریف خود را از تولید کالا و نگاه صرف به تامین بازار داخلی تغییر دهند. او از آنها خواست تا شرایط اقتصادی تولیدکنندگان را به سمتی سوق دهند که کالاها و خدمات ایرانی از طریق مشارکتهای جهانی به بازارهای بینالمللی راه پیدا کند.به باور او تولیدکنندگان باید تکنولوژی روز را به داخل انتقال دهند و تولید خود را بهروز کنند. حجم و فراوانی تولید را در مقیاس بازارهای جهانی درنظر بگیرند و شرکای آنها در دیگر کشورها عرصه بازاریابی را به عهده بگیرند. این سه نکته از نگاه نجفی با توجه به شرایط پیشرو باید از سوی تولیدکنندگان کشور مورد توجه قرار گیرد.عضو هیات نمایندگان اتاق ایران خاطرنشان کرد: متاسفانه تولیدکنندگان داخلی بابت عدم حمایتهای دولت و سیاستهای ضعیف آن، به حدی نحیف شدهاند که قادر نیستند در عرصه بازارهای جهانی حتی اگر تحریمها هم نباشد، حضور پیدا کنند.بر اساس اظهارات نایب رئیس کمیسوین انرژی اتاق ایران بسترها برای فعالیتهای بینالمللی فراهم است اما دیگر قابلیتی در این بستر وجود ندارد. به نظر بهترین راهکار در شرایط کنونی استفاده از امکانات سرمایه گذاران و تولیدکنندگان خارجی است؛ باید از این ظرفیت در چارچوب بسترهای موجود به نفع تولید و تجارت کشور بهره ببریم. تولید در ایران باید به فراوانی برسد، این فراوانی در تولید باعث کاهش قیمت کالا و خدمات و در نتیجه رقابتپذیر شدن آن در بازار میشود.نجفی معتقد است آنچه امروز زمینه رشد صادرات محصولات به صورت خام و بدون ایجاد ارزشافزوده را ایجاد کرده، نبود تکنولوژی روز در تولید، بسته بندی و حتی خدمات پس از فروش است؛ در هیچ کدام از این بخشها فناوری روز وجود ندارد و این مسئله موجب شده چه در تحریم و چه بدون تحریم در تجارت بینالمللی ناموفق عمل کنیم. در همین وضعیت اگر تحریمها برداشته شود بدون شک شاهد ورود سطح قابل توجهی از محصولاتی هستیم که در خارج با قیمت مناسبتر و کیفیت بهتر تولید میشوند. دراین وضعیت مجدد توجه به تولید داخلی و حمایت از آن فراموش خواهد شد. بنابراین لازم است از همین امروز برای تولید و وضعیت آینده آن برنامهریزی دقیقی داشته باشیم و با استراتژی حرکت کنیم، استراتژی که تجارت را بر پایه تولید واقعی جلو میبرد.به گفته این فعال اقتصادی، تولیدکنندگان می توانند تجربیات موردنیاز را با بهای مناسبی از شرکای خود در دیگر کشورها دریافت کنند چراکه اگر قرار باشد خود آنها وارد این بازارها شده و تجربه به دست آورند باید هزینههای گزافی پرداخت کنند که مقرونبهصرف نیست.نجفی در بخش دیگری از سخنان خود روی این نکته تاکید کرد که واردات کالا در هر شرایطی مذموم نیست و صادرات کالا به هر قیمتی، اقدام ارزشمند و خوبی نیست. در فرآیند تولید و تجارت باید نگاه جامع و به هم پیوستهای داشت. در حال حاضر صادرات در کشور بر اساس عدم توازن قیمت تولید و بهای ارز اتفاق میافتد. خیلی از محصولات صادراتی به ویژه آنچه به کشورهای همجوار میرود بر اساس مزیت قیمتی صادر میشوند. بدون شک نمیتوان این روند را صادرات نامید، بلکه این تاراج منابع کشور است.عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در ادامه تنظیم مکانیزم تجارت بر مبنای تولید واقعی را مورد تاکید قرار داد و افزود: چرخه اقتصاد و تولید در کشور شکسته است و هر آنچه تا امروز برای اقتصاد، تولید و تجارت روی داده و آن را گردن تحریم انداختیم، اشتباه بوده است. و دلالان تحریم به دنبال دامن زدن به آن هستند و به هر بهانهای نمیخواهند این تحریمها برداشته شوند چراکه با لغو آن، بهانهها از بین میرود. امروز صادرات ما بر مزیت انرژی ارزان سوار است و میتازد واگرنه تولید به معنای واقعی در ایران بسیار محدود است.نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران درباره صادرات گاز و تمدید قرارداد گازی ایران با ترکیه نیز گفت: امروز ایران بازی گردان گاز در منطقه نیست و ترکیه با خرید گاز از کشورهای منطقه و لولهکشیهای گسترده به یک نقشآفرین مهم تبدیل شده است ومتاسفانه ایران در این بازی، متضرر شده است.او تصریح کرد: از آنجا که ایران منابع گازی خود را با قیمت ارزان به ترکیه میفروشد، پس به جای مذاکره برای تمدید قرارداد خود با این کشور به فکر تغییر رویکرد و نوع استفاده از این منابع ارزشمند باشد. یک ایده مناسب برای تولید ارزش افزوده بیشتر از طریق این منبع انرژی، تقویت نیروگاهها و تمرکز بر تولید رمزارزهاست. تقویت بنیه پتروشیمیها از طریق منابع گازی، پیشنهاد دیگری است که میتوان مطرح کرد. به نظر کاهش و محدود کردن خطوط انتقال گاز و تغییر رویکردها در شیوه استفاده از این ظرفیت، عایدی بیشتری برای کشور خواهد داشت.
پیش شرط های توسعه تجارت
رضا صدیقی فعال اقتصادی در گفتگو با «شروع» می گوید:صادرات و توسعه اقتصادی مبتنی بر صادرات در هر كشور به مجموعه رویكردها، قوانین، برنامه ریزی توسعه صادرات یك كشور و چگونگی اجرای این قوانین وابسته است.اهمیت و ضرورت حضور كالاهای ساخت یك كشور در بازار جهانی و در فضای اقتصاد جهانی از مهم ترین عوامل توسعه است.نقش صادرات در این بین به اندازه ای مهم است كه بسیاری از كارشناسان صادرات را تنها مسیر موفق برای توسعه اقتصادی یك كشور در بازار جهانی می دانند.زمانی كه یك كشور وارد كننده محصولات واسطه ای و سرمایه ای می شود، به این معنی است كه آن كشور از نظر صنعتی در حال رونق گرفتن است و این واردات نمی تواند منفی باشد.از طرف دیگر، این پیش شرط وجود دارد كه باید از تولید داخلی حمایت كرد، به همین سبب انتظار می رود كه از سیستم ثبت سفارش برای مدیریت واردات استفاده شود تا تولید داخلی از این چتر حمایتی برخوردار شود. یك مساله در این میان مطرح است؛ وقتی صحبت از تولید داخلی می كنیم، باید تعریف خود را مشخص كنیم؛ آیا هدف این است كه هر نوع تولیدی باید مورد حمایت قرار بگیرد؟ یا تولید صادرات محور باید مورد حمایت قرار بگیرد؟تا قبل از 40 سال اخیر ما واردكننده بودیم و در این سال ها به بخش تولید داخلی ورود پیدا كردیم؛ با این حال هنوز واردات جذابیت دارد؛ دلیل این جذابیت این است كه هنوز تولید داخلی ما رقابت پذیر نشده و نمی تواند نیاز داخلی را تامین كنند؛ حتی واردات غیررسمی (قاچاق) به تولید بر می گردد و ورود كالای خارجی به صورت غیرقانونی نشان می دهد كه تولیدداخلی هنوز نتوانسته است جذابیت واردات را كاهش دهد.نكته مهم دیگر، این است كه در طول چند دهه اخیر، صنعت در ایران با هدف تولید صادرات محور شكل نگرفت، بلكه هدف از ایجاد صنعت در كشور، جایگزینی واردات و اشتغال بود؛ به همین سبب مقیاس واحد تولیدی یا محلی، یا استانی و یا ملی است؛ به دنبال آن، امروز با انبوهی از صنایع در داخل كشور مواجه هستیم كه با مقیاس هایی كوچك فعالیت می كنند.الان با واحدهای صنعتی كوچكی مواجه هستیم كه مقیاس صادراتی ندارند و حتی رو در روی هم می ایستند؛ در این شرایط، وقتی در داخل كشور با انبوهی از كالاهای تولیدی مواجه هستیم، نقش دولت در برابر ورود كالاهای رغیب از خارج از كشور چیست؟